سیاست در رهبری سازمانی

قبلاً در خصوص معنی و برداشت از لغت integrity نوشتم (اینجا و اینجا). مورد مشابهی در تعبیر و برداشت از لغت سیاست و سیاستمداری (ترجمه Diplomatic Behavior) در سازمان هست که فکر کردم آن را هم با شما در میان بگذارم و درک خود را بهبود دهم، با استفاده از نظرات شما.

معمولاً اینکه یک مدیر یا رهبر سازمانی سیاسی باشد را نمیپسندیم. دلایلی که ارائه میکنیم هم عمدتاً معطوف به این است که سیاسی بودن با صداقت متضاد است و رهبر سازمانی باید صادق باشد. این برداشت به نظر من هم درست است و در آن تردیدی ندارم. اما در همین فضا وقتی یک رهبر سازمانی برخوردی نسنجیده میکند، آن را هم نمیپسندیم. در دفاع میگوئیم که رهبر سازمانی باید پخته باشد و رفتارهای سنجیده بروز دهد. به نظر بنده، این هم درست است. در کنار همه اینها، در شایستگیهای یک رهبر سازمانی (در برخی متون فارسی شده) سیاستمداری هم آمده است.

من در این باب مقداری جستم تا دریابم که ریشه در کجاست؟ آنچه من یافتم این بود که برداشت و ترجمه ما شاید کمی اشکال داشته است.

در لغت انگلیسی که من کمی میفهمم، دو لغت هست که به نوعی به سیاست در رفتار مربوط است. یکی Political است و یکی Diplomat. اما در مورد تفاوت اینها آنچه من یافته ام از این قرار بوده است.

رفتارهای Political  عموماً در حوزه سیاست به معنی ارتباط دولتها و سیاست پیشه گان است. در حالیکه رفتارهای Diplomatic منحصر و محدود به این حوزه نیست، گرچه این حوزه را هم شامل میشود.

کسی که رفتارهای Political  بروز میدهد، رفتارهایی را بروز میدهد که در جهت منافع دولت متبوعش باشد، و این در صدر تمام جهتگیری های اوست. این رفتارها بنا به این ماهیت خود، ممکن است در یک شرایط یکسان برای دو مخاطب متفاوت، با هم تفاوت داشته باشند.

در مقابل، رفتارهای Diplomatic چنانکه آمد، محدود به حوزه سیاست نیست، کسی که این رفتارها را نشان میدهد، در هر شرایطی در پی یافتن بهتری رفتار و واکنش به مسائل و موقعیتهاست. چندان برایش فرقی ندارد که چه کسی این کار را کرده است، بلکه برایش اصل عمل است که مهم است و بر آن اساس است که رفتار یا واکنش خود را تنظیم میکند و بروز میدهد. به عبارتی کسی که اینگونه رفتار میکند در پی نوعی کمال طلبی است. میخواهد همیشه رفتارهایش درست باشد. چه خودش خطا کند و چه دیگران و زیر دستانش، یک گونه برخورد میکند و واکنش نشان میدهد. همین است که از شاخصه های رهبری سازمانی است. وقتی خودش خطا میکند، همانگونه عذرخواهی میکند که وقتی کی زیردستش همان خطا را مرتکب شود.

آنچه ما در مورد شاخصه های رهبران سازمانها میجوئیم، همین رفتار است، از آنها میخواهیم که یک برخورد با ثبات داشته باشند که این ثبات نیازمند شجاعت است. از رهبرانی که سازمانها را هدایت میکنند، انتظار میرود که ثبات داشته باشند، تا کارکنان بتوانند و میل داشته باشند که از آنها تبعیت کنند. بدون تردید کمتر کسی است که مایل باشد از کسی در سازمان تبعیت کند که رفتارش دم به ساعت تغییر کند و نتوان پیش بینی کرد که در مقابل یک رویداد ناخوشایند، چه رفتاری بروز خواهد داد.

من علاقمندم که لغت سیاس را برای Political و آداب دان را برای Diplomat استفاده کنم، چون به گمانم این سیاس بودن است که دوست نداریم و از آن میگریزیم، نه رفتارهای متناسب و درست، گرچه کمی گاه تند، یا کمی گاهی نرم تر از آنی باشند که ما میپسندیم.

شاید اگر این برداشت درست باشد، به همین دلیل باشد که برخی رفتارهای نادرست که نادرستی آنها از روز هم روشن تر است را در زبان انگلیسی، Politically correct مینامند، یعنی میدانیم غلط است اما برای یک سیاس، میتواند درست باشد و اینها عموماً رفتارهای نه چندان پذیرفته شده هستند. مانند تصویر صدر این نوشته که این موضوع را به روشنی تذکر داده است.

بیائید مثال بزنیم.

اگر مدیری کارمندی را برای نیم ساعت تاخیر جریمه کند و هیچ عذری را نپذیرد، اما برای کارمند دیگری همان میزان تاخیر را طبیعی و ناشی از ترافیک بداند، چه حسی خواهیم داشت؟ یا فردی که تاخیرهای خودش را توجیه کند و همان دلایل را برای تاخیر دیگران نپذیرد را چگونه ارزیابی خواهیم کرد؟

چرا خودکشی هایی که گاهی هم اغراق شده در مورد مدیران شرقی میشنویم را میپسندیم و توجیه مدیران بعضاً غربی را در مورد کوتاهی ها و اشتباهاتشان به تمسخر میگیریم؟

مستقل از امر مهم واژه گزینی در این مورد، بسیار علاقمند هستم که نظرات شما در این مورد را بدانم، آیا برداشت من درست است؟

سربلند باشید