تفکر طراحانه

تفکر سالهاست که منشأ درآمد ماست. بر همین اساس همه میدانیم که خروجی هایی مانند شبکه هاب احتماعی یا ابزارهای پیام رسان یا همین تلفن همراه، حاصل تفکراتی هستند که به مدد فناوری به محصولات و خروجیهایی منجر شده اند. به همین دلیل توجه به تفکر و اصلاح شیوه های تفکر، یکی از پر مخاطب ترین حوزه های توسعه فردی است.بله، درست خواندید، اینها حوزه های توسعه فردی هستند. خلاقیت، تفکر درست، و تفکر طراحانه (که در مقابل واژه Design Thinking در ادبیات ما استفاده میشود)، همه و همه قابل توسعه هستند. این درست است که نوابغ، با آموزشهای کمتری (دقت بفرمائید، آموزشهای کمتر، نه بدون آموزش) توانسته اند دستاوردهای بزرگی داشته باشند، اما امروزه علم دریافته که این خصیصه ها قابل توسعه هستند و بسیار در این حوزه کار شده است.

راستی چرا علم به توسعه این خصیصه ها در افراد روی آورده است؟ علت آن است که نیازهای کسب و کارها با تعداد کم نوابغ قابل رفع نبوده اند. علما در پی آن رفته اند تا ببینند که آیا امکان بازتولید این نوابغ وجود دارد؟ و خوشبختانه پاسخ مثبت بوده است.

برای توسعه شیوه های مناسب تفکر هم ابزار وجود دارد هم روش. شاید مهمترین ابزار در این حوزه نقشه های مغزی یا همان MindMap  باشد که هم اینجا و هم در منابع دیگر به وفور در مورد آن صحبت شده است. در مورد روشها هم منبع و مرجع زیاد است. شما هم میتوانید روش فکر کردن خود را توسعه دهید یا اصلاح کنید تا به آن نوابغ نزدیک شوید. اگر دوستان نابغه شما، از تمرینهای این حوزه دوری کنند، حتی شما این شانس را خواهید داشت که به سرعت از آنها پیشی بگیرید.

در حوزه تفکر طراحانه، کتاب هم وجود دارد. مثلاً کتاب Designing for GROWTH  یا کتاب های دیگری که با یک جستجوی سریع میتوانید آنها را بیابید. نوشته شدن کتاب هم نشان میدهد که این مهارت آموختنی است و نکاتی دارد که باید رعایت کرد.

در نگاه سنتی به نوآوری، خلاقیت و شیوه های فکر کردن برای یافتن راهی تازه، که تفکر طراحانه یکی از این شیوه هاست، فرض بر این است که وقتی به بن بستی میرسیم، فقط یک معجزه میتواند ما را نجات دهد. معجزه ای که فقط برخی افراد خاص (نوابغ) میتوانند انجام دهند. در واقع در این نگرش فرض بر این است که نوآوری یک جعبه سیاه است که کسی از درون آن اطلاع ندارد. چیزی مثل تصویر زیر:

این تصویر بسیار ساده توضیح میدهد که در نگرش سنتی، مشکلی یا نیازی هست، که طی مسیری (که از مختصات آن کسی جز آن نابغه ها اطلاعی ندارد) به موفقیت یا درآمدی منتهی میشود. پس بهتر است من و شما در پی یافتن آن مسیر نباشیم. چون دانستن آن نبوغی ذاتی میطلبد که تعداد کمی از افراد از آن بهره مند هستند!

این نگرش امروزه منسوخ است. برای غلبه بر این نگرش فرایندها و روشهای متنوعی طراحی شده که آنچه در این نوشته آمده نظر خانم Jeanne Liedtka  است. ایشان که خود معترف است یکی از آن نوابغ نیست و یکی از غیر خلاق ترین انسانهاست، این مسیر را با یک فرایند جایگزین کرده است که تصویر آن را در تصویر زیر مشاهده میکنید:

ایشان برای هر یک از این گامها، اقداماتی را تصویر میکند که به راحتی و با مقداری تمرین و استفاده از ابزارهای درست، من و شما را هم موفق میکند که دستاوردهایی به خمان اندازه خوب، خواهد رساند.

مسلما این تنها نگاه و تنها روش نیست، در این راه هم خلاقیتهای زیادی به کار رفته و روشهای و ابزارهای متنوعی ارائه شده است. با کمی جستجو شما هم متیوانید ابزارهای خود را انتخاب کنید، یا شاید بسازید!؟

مسلماً پرداختن به این موضوع و این گامها در این نوشته مختصر نمیگنجد، اما خوب است همه بدانیم که خلاق بودن و ارائه راهکارهای بدیع برای رفع یک مشکل مهارتی است آموختنی، نه موهبتی ژنی و ذاتی.

خلاقیت را از همینجا شروع کنید و با حدس زدن اقداماتی که در هر گام، بر اساس نوشته های تصویر فوق، باید انجام داد، خلاقیت و تفکر خود را برای رفع یک مشکل، بیازمائید.

ساده است، اما آسان نیست.

سربلند باشید