رفتارهای پر شدت حدی
در مورد پارامترهای رفتاری در مدل مورد استفاده در سیستم توماس اینترنشنال قبلاً در پستی به اجمال توضیحاتی داده ام. در این پست، و پستهای دیگر خواهم کوشید چند کاربرد عملی که نیازمند دقت ویژه هستند را کمی باز کنم.
این پست برای تعریف حالتی است که یک پارامتر رفتاری در فردی بسیار پر شدت است.
وقتی یکی یا چند پارامتر رفتاری در فردی در ناحیه بسیار پر شدت قرار میگیرد، یعنی آن فرد از شاخصه های رفتاری متناظر با آن پارامتر، بسیار استفاده میکند. این استفاده بسیار یعنی صرف انرژی زیاد و یکی از عواملی که در بررسی های رفتار سازمانی برای ما (و سازمان) مهم است، تداوم در ارائه آن شاخصهای رفتاری است.
گرچه اینکه آن شاخص در کدام شیوه رفتاری (رفتار ترجیحی، رفتار کاری یا رفتار تحت فشار، یکی از حالات یا چند تا از آنها) بروز میکند، هم مهم است، ولی با چشم پوشی از این تفاوت میخواهیم ببینیم این شدت زیاد چه عواقبی دارد؟
وقتی پارامتر رفتاری در ناحیه بسیار پرشدت قرار میگیرد، یعنی فرد آن شاخصه ها را بسیار بروز میدهد. اما گاهی اطرافیان ملاحظه میکنند که بروز این شاخصه ها در فرد متوقف شده، و جهت عکس می یابد. یعنی چه؟
فرض کنید معلم دبستان از بچه ها می پرسد : ” چرا آسمان آبی است؟” طبیعتاً همه بچه ها دستشان را بالا میبرند، در هوا تکان میدهند تا معلم آنها را ببیند و از آنها بخواهد که “تو بگو”
بالا بردن دست، درست مثل این است که ما برای ارضای نیازی، شاخصه ای را با تمام وجود ابراز میکنیم. هر قدر این شاخص پر شدت تر باشد، دستمان را بیشتر و جدی تر تکان میدهیم. اما بعد از مدتی دست خسته میشود. اول دست دیگر را به عنوان تکیه گاه زیر آن قرار میدهیم و کماکان دست را تکان میدهیم. این زمانی است که از شاخصه های رفتاری دیگرمان برای پشتیبانی آن شاخصه اصلی کمک میگیریم.
اگر معلم باز هم تعلل کند (یعنی نیاز ما برآورده نشود – مثلاً به نتیجه نرسیم) خسته تر میشویم و زمانی میرسد که دستمان را برای تجدید قوا پائین میآورریم.
اگر کسی در این لحظه وارد کلاس شود، ،میبیند که ما دستمان پائین است و هیچ تلاشی نمیکنیم که پاسخ از ما پرسیده شود. اینجا، جائی است که یک مشاهده کننده حس میکند که ما آن شاخصه را اصلاً بروز نمیدهیم.
در اینحالت فرد تمام منابع انرژی خود را برای نشان دادن آن شاخصه مصرف کرده و حالا نیاز به تجدید قوا دارد. اگر مدتی صبر کنیم، این فرد با تجدید قوا به حالت عادی بر میگیردد و احتمالاً پر شدت تر از همه، دستش را تکان میدهد (آن شاخصه را نمایش میدهد).
این حالت خیلی مهم است و برخورد با آن دقت ویژه میطلبد. نباید بر اساس رفتار در لحظه تجدید قوا بر اساس شاخصه های رفتاری آن فرد قضاوت نمود.
در گزارشهای توماس این حالت مورد توجه قرار داشته و توصیه های لازم به خواننده گزارش داده میشود. معمولاً این توصیه این است که این حالت موقتی است و بسته به شدت آن، و تفاوتش را حالت رفتار ترجیحی فرد، مکن است اثراتی در عملکرد فرد مورد بررسی داشته یا نداشته باشد.
به هر صورت باید به چنین وضعیتی در بررسی رفتار سازمانی فرد توجه شود.
سربلند باشید.
