رهبر یا مدیر در سازمان

در سازمانها سه نقش خیلی پر رنگ وجود دارد که تعریف آنها و انتظاراتی که از آنها میرود،‌ معمولاً محل اختلاف سلیقه است.

در مورد تفاوتهای مدیر و کارآفرین قبلاً مطلبی نوشتم، که همانجا خواننده محترمی در مورد تفاوتهای مدیر و رهبر هم مرقوم فرموده بودند. قرار شد مطلبی هم به این موضوع اختصاص داده شود. میدانم که مطالب زیادی در باب این تفاوت در فضای مجازی هست، اما این دوکلمه را هم بنده مرتکب میشوم.

در ادامه مطلب قبلی در مورد تفاوتهای مدیر و کارآفرین، شاید بتوان نقش کارآفرین را به رهبر سازمان نزدیک تر دانست تا مدیر سازمان و البته این نکته بسیار مهم راهم نباید از نظر دور داشت که سازمان به هر سه این نقشها نیاز دارد و نکته این است که هر کس بر اساس شاخصه هایش در بهترین نقش قرار گیرد.

اگر کلی نگاه کنیم، رهبر سمت و سوی حرکت سازمان را تعیین میکند، این تعیین کردن،‌ کاملاً سنجیده و بررسی شده است (یک S، میتواند یک رهبر خوب باشد)، رهبر به همکارانش انگیزه میدهد که اقدام کنند و پیش بروند. اما مهمترین کاری که به نظر من رهبران انجام میدهند (یا باید انجام دهند)، زمینه سازی برای تغییر و تبدیل در سازمان است. خوب دقت کنید،‌ آنها تغییر را مدیریت نمیکنند (این بخش کار مدیران است) آنها شرایط را برای وقوع تغییر، بر اساس بررسی و آنالیزها،‌ آماده و فراهم میکنند. به نظر شخصی من،‌این مهمترین نقش یک رهبر است که میتواند سازمان را جلو ببرد،‌ یا آن را نابود کند. نابودی در اثر ایستائی زیاد.

در مقابل، مدیران هستند که کارکنان را مطابق ضوابط سازمان کنترل و “مدیریت” میکنند، مدیران مسئول اتفاقات و رخدادهای روزمره هستند (مثل غذا خوردن بدن) در حالیکه رهبران وظیفه آینده سازی را برعهده دارند (مثل تحصیلات عالی برای یک بچه)

اما چند نکته دیگر هم هست،‌که نظر به آشنائی همه با آنها،‌به اشاره ای سرفصل وار به آنها بسنده میکنم:

• مدیران برنامه میریزند، رهبران آن برنامه ها را تصویب میکنند
• مدیران منابع لازم برای اجرای برنامه ها را محاسبه و تعیین میکنند، رهبران شرایط تامین آنها را بررسی و تصویب میکنند
• رهبران شرایط محیطی را درک میکنند،‌ نیاز به تغییر را حس میکنند،‌ آن را تحلیل میکنند و برایش برنامه میریزند،‌ مدیران تطابق با این شرایط را تضمین میکنند
• رهبران گاهی تصمیمهایی به ظاهر مستبدانه (مثلا در شرایط بحران) و گاهی تصمیماتی بر اساس مشارکت میگیرند، اما مدیران میدانند که برای تحقق اهدافشان نیاز به مشارکت کارکنان هست و جدی هم هست

این تفاوتها ظریف اند، اما جدی. درک خیلی از ما نسبت به رهبر سازمان این است که همه چیز را باید با کارکنان کنترل کند، این باور در مورد مدیر صحیح تر است تا رهبر. مدیر باید جلب مشارکت کند تا موفق شود، اما مشورت از سوی رهبر سازمان، گاهی اشتباهی بزرگ است. (این نوشته آقای کریمی را یادتان هست؟)

از دیدگاه مدل DISC، برای مدیران، خیلی خوب است که D داشته باشند، اما این به آ» مفهوم نیست که همه D ها مدیران خوبی هستند. این باور غلط است. اما در مورد رهبران، S حتماً کمک میکند، اما به شرط آنکه این S منجر به سکون و بی تصمیمی نشود.

برخی از این شاخصه ها را میتوان جست و یافت و برخی دیگر را باید آموزش داد.

رهبرانی که در فرایندهای اجرائی زیاد دخالت میکنند، به همان اندازه ناموفق اند که اگر از وضعیت اجرائی در سازمان به کلی بی خبر باشند.

در مقابل،‌ مدیرانی که انتظار دارند در مورد هر تصمیمی با آنها مشورت شود،‌ و نظراتشان اعمال شود هم به نوعی دارند ارزشهای خودشان برای سازمان را زیر پا میگذارند.

اگر نقش خود را خوب ایفا کنیم،‌بهتری کمک را به سازمان کرده ایم. باید نقشمان را بشناسیم و برای ایفای آن به بهترین وجه،‌تلاش کنیم.

سربلند باشید